3. Po co komu wystawy?

 

No właśnie. Po co komu wystawy psów?

     Zanim postaram się odpowiedzieć na to pytanie wyjaśnię jak to wygląda krok po kroku. Aby wziąć udział w wystawie należy przede wszystkim posiadać psa zarejestrowanego w Związku Kynoligicznym w Polsce - ZKwP, jedynej organizacji zrzeszonej w Międzynarodowej Federacji Kynologicznej - FCI. W momencie zakupu szczenięcia z hodowli nabywca otrzymuje metryczkę z którą udaje się do Oddziału ZKwP i tam rejestruje psa oraz wyrabia mu rodowód. I w zasadzie droga na wystawy stoi już otworem. Spis wystaw w Polsce znajdziemy tu: Wystawy w Polsce. Aby zgłosić psa na wystawę należy zarejestrować się na portalu: https://www.wystawy.net. W zależności od wieku i osiągnięć psa możemy zaprezentować swojego czworonoga w następujących klasach:
- klasa młodszych szczeniąt - od 4 do 6 miesięcy,
- klasa szczeniąt - od 6 do 9 miesięcy,
- klasa młodzieży - od 9 do 18 miesięcy,
- klasa pośrednia - od 15 do 24 miesięcy,
- klasa otwarta - powyżej 15 miesięcy,
- klasa użytkowa - od 15 miesięcy z certyfikatem użytkowości,
- klasa championów - dla psów z potwierdzonym championatem,
- klasa weteranów - od 8 roku życia.
Regulamin wystaw znajdziemy tu: Regulamin.

     Po wybraniu klasy i opłaceniu wystawy (koszt od 130 zł do 180 zł + dojazd, ewentualnie nocleg) można się udać na wystawę i zaprezentować swojego psa. Wspominam tu o kosztach, ponieważ często spotykam się z osobami, które myślą, że to wystawca czerpie korzyści finansowe jak uda mu się coś wygrać. Niestety należy tu rozwiać wszystkie wątpliwości: za wystawy płaci wystawca i jest szansa na wygranie medalu, może jakiegoś pucharu, czasami na finałach (jak są fajni sponsorzy) wygra się worek karmy, jakieś smaczki lub inne gadżety. Jednakże finansowo na pewno "nie zwraca się" koszt zgłoszenia (o reszcie nie wspominając).

     Teoretycznie wystarczy aby pies umiał stanąć w miejscu oraz grzecznie biegał przy nodze. W praktyce, jak się okazuje, wcale nie jest to takie proste. Zabierając psa na wystawę oczywiście powinniśmy zadbać o jego wygląd - w końcu jedziemy po to by pokazać psa, sami byśmy w łachach na miasto nie wyszli, prawda? Przygotowanie Tollera do wystawy opiszę w innym wątku. Możemy sami przygotować psa lub oddać go w zaufane ręce groomera (tu jednak należy się upewnić, czy groomer potrafi przygotować odpowiednio psa - inaczej przygotowujemy np. Goldena inaczej Tollera).

     Jak już znajdziemy się na wystawie szukamy swojego ringu (wszystkie informacje są na zgłoszeniu) i czekamy na swoją kolej. Na jednym ringu zazwyczaj jest sędziowane kilka ras. Jak już przyjdzie czas na naszą rasę czekamy na wywołanie naszej klasy. Pierwsze są zawsze oceniane psy - od klasy młodszych szczeniąt po weterany, następnie w taki sam sposób są oceniane suki. Jak już wejdziemy na ring ustawiamy psa w pozycji wystawowej i zgodnie z życzeniem sędziego możemy zostać poproszeni o zaprezentowanie psa w ruchu po linii prostej (sędzia ocenia stawianie łap przednich i tylnych u psa) oraz po okręgu (pies biegnie przy lewej nodze, my zaś poruszamy się zawsze w lewą stronę). Czasami sędzia może poprosić o bieganie razem z innymi współwystawcami. Ponadto sędzia sprawdza uzębienie u psa i jego ogólną anatomię dotykając psa od czubka głowy po końcówkę ogona. U psa również sprawdzane są jądra. Podczas prezentacji psa uzyskuje on ocenę oraz lokatę. W klasie młodszych szczeniąt i szczeniąt może to być ocena: wybitnie obiecująca, obiecująca oraz mało obiecująca. W pozostałych klasach jest to: doskonała, bardzo dobra, dobra, dostateczna, dyskwalifikująca (pies posiada wady dyskwalifikujące lub jest agresywny). Jeżeli sędzia nie może przyznać żadnej oceny (pies nie daje się np. dotknąć) w karcie może się znaleźć zapis "nie do oceny". W klasie młodzieży pies i suka które otrzymały ocenę doskonałą i lokatę pierwszą mogą (ale nie muszą!) otrzymać tytuł Zwycięzca Młodzieży. W klasach pośredniej, otwartej, użytkowej lub championów pies i suka z pierwszą lokatą mogą (nie muszą) otrzymać Wniosek na Wystawowego Championa Polski (w skrócie CWC - odpowiednik zagraniczny to CAC), natomiast w klasie weteranów pies i suka z pierwszą lokatą może otrzymać tytuł Zwycięzca Weteranów.

     Po ocenie w klasach następuje porównanie. I tu w zależności od sędziego może mieć ono różny przebieg. Po sędziowaniu suk z klasy młodszych szczeniąt może nastąpić porównanie samca z tej klasy (oczywiście tego który wygrał klasę z lokatą pierwszą) z dopiero co ocenioną suką (oczywiście wygraną w klasie). Ten który wygra otrzymuje tytuł Najlepszego Młodszego Szczenięcia. Po ocenie szczeniąt może nastąpić analogiczne porównanie psa i suki. Wygrane szczenię otrzymuje tytuł Najlepszego Szczenięcia. Po ocenie wszystkich samców z wszystkich klas sędzia może zrobić porównanie samca z lokatą pierwszą z klasy pośredniej, otwartej, użytkowej i championów. Analogicznie może to przebiec po ocenie suk. Na końcu będzie porównanie weteranów i wyłonienie Najlepszego Weterana. Może też nastąpić porównanie wszystkich psów i suk z lokatą pierwszą z wszystkich klas na samym końcu. Należy tu być uważnym i słuchać co gospodarz ringu wywołuje. Ja osobiście zazwyczaj jestem już na ocenie poprzedniej rasy pod ringiem i obserwuję jak te porównania wyglądają w rasie przed nami, żeby się ewentualnie przygotować na analogiczny przebieg w naszej rasie (zazwyczaj każdy sędzia ma swój sposób na sędziowanie i w każdej rasie robi tak samo).

     Przy porównaniu psa i suki z tytułem Zwycięzcy Młodzieży (Zw. Mł.) sędzia wybiera Najlepszego Juniora w Rasie (NJwR). Przy porównaniu psów z klasy pośredniej, otwartej, championów i użytkowej sędzia wybiera Najlepszego Dorosłego Psa (na wystawie międzynarodowej taki pies otrzymać może również Wniosek na Międzynarodowego Championa Piękności czyli CACIB). Drugi najlepszy pies wybierany jest z pozostałych uczestników porównania wraz z psem, który zdobył drugą lokatę w klasie z której został wybrany zwycięzca, i może otrzymać tzw. res.CACIB czyli rezerwowy Wniosek na Międzynarodowego Championa Piękności. Analogicznie wybierana jest Najlepsza Dorosła Suka (CACIB oraz druga suka z res.CACIB). Zwycięzcy Młodzieży (pies i suka) Najlepszy Dorosły Pies i Najlepsza Dorosła Suka oraz Zwycięzcy Weteranów (pies i suka) mogą konkurować w ostatecznym porównaniu walcząc o Zwycięzcę Rasy (BOB). Najlepszy pies z płci przeciwnej do tego, który otrzymał BOB otrzymuje tytuł Zwycięzcy Płci Przeciwnej czyli BOS.

     Najlepsze Młodsze Szczenię, Najlepsze Szczenię, Najlepszy Junior oraz Zwycięzca Rasy mają szansę pokazać się na tzw. ringu głównym i reprezentować rasę w porównaniu z psami innych ras. Czasami może się zdarzyć, że Najlepszy Junior jest jednocześnie Zwycięzcą Rasy więc może się pokazać na ringu głównym nawet 2 razy. Istnieją również dodatkowe konkurencje finałowe o których decyduje organizator (informacja zawsze podana jest przy zgłoszeniach).

     Dla osoby początkującej może wydawać się to bardzo skomplikowane, ale tak naprawdę wystarczy słuchać kto i kiedy jest wywoływany przez gospodarza ringu i jeżeli się wygrało w swojej klasie, to nie odchodzić za daleko, żeby można było wrócić na porównanie. Zawsze też wystawiający musi pamiętać, że prezentuje psa sędziemu, więc musi go odpowiednio ustawić i dbać o to by sędzia zawsze miał „dobry widok” na psa. Rzadko kiedy pies, który nie jest przygotowany i nie nauczony "wystaw" pokazuje się dobrze. Często psy są zestresowane samą atmosferą panującą wokół ringu (dużo osób, dużo innych psów, nerwowe zachowanie ludzi i swojego opiekuna). Pies może odmówić współpracy na ringu nie wiedząc czego się od niego oczekuje. Może również nie dać się dotknąć sędziemu co jest jednoznaczne z brakiem możliwości oceny psa. Dla własnego komfortu należy psa odpowiednio przygotować, nauczyć "elementów" wystawy, przyzwyczaić do dotyku przez obce osoby. Można skorzystać z zajęć handlingu lub usług profesjonalnego handlera - albo jak się wybrało psa od fajnego hodowcy zwrócić się do niego o pomoc i skorzystać z jego wiedzy oraz podpowiedzi.

     Pies na wystawie jest oceniany przez sędziego i otrzymuję ocenę (czasami jest ona poparta opisem w karcie oceny). Jest to subiektywna ocena i nie ma się co dziwić, że u jednego sędziego dany pies wygrywa a u innego może przegrać z konkurentem. Wszystko zależy od danego dnia, tego jak pies się pokazuje (pies może też mieć słabszy dzień), czasami zależy to od humoru wystawiającego (stres handlera przekłada się na psa). Zdarza się, że po prostu sędzia nie pasuje psu i może on nie współpracować (np. sędzia pachnie czymś, co się psu źle kojarzy). Sędziowie też mają swoje preferencje i często zwracają uwagę na inny aspekt eksterieru psa. Dla jednego sędziego ważniejsza będzie ocena psa w postawie, dla innego ocena psa w ruchu. Są też psy, które bardzo lubią się pokazywać i są takie, które wolały by być aktualnie na wymarzonym spacerze w lesie.

     Na dzień dzisiejszy hodowca ma 2 wyjścia. Może pokazywać psa na wystawach (potrzebne 2 krajowe i międzynarodowa oraz 3 różnych sędziów) i w ten sposób uzyskać kwalifikacje hodowlane lub też od czasu pandemii wybrać tzw. przeglądy, gdzie pies jest oceniany przez jednego sędziego i dokładnie opisywany (koszt mniej więcej porównywalny z kosztem 3 wystaw). Aby pies uzyskał uprawnienia hodowlane na wystawach musi otrzymać 3 oceny doskonałe - suce wystarczą trzy oceny bardzo dobre.

     Oczywiście uzyskując odpowiednią ilość wniosków pies/suka może uzyskać różne tytuły (championaty). Otrzymując 3 razy Zwycięzcę Młodzieży (w tym na jednej wystawie międzynarodowej) pies otrzyma tytuł Młodzieżowego Championa Polski. W pozostałych klasach pies który uzyskał 3 wnioski tzw. CWC (w tym jeden z międzynarodowej i w odstępie co najmniej 6 miesięcy) otrzyma tytuł Championa Polski. Jeżeli zaś pies skompletuje 3 x CAC w klasie championów uzyska tytuł Grand Championa Polski. Analogicznie w klasie weteranów - 3 razy Zwycięzca Weteranów (w tym jeden z wystawy międzynarodowej) pies otrzyma tytuł Championa Waranów. Od niedawna jest również dodatkowy tytuł, który można zdobyć w klasie szczeniąt. Istnieją również specjalistyczne wystawy, gdzie można zdobyć dodatkowy tytuł np. Zwycięzca Polski, czy Zwycięzca Klubu.

     Pierwszą myślą, która przychodzi do głowy to ta, że wystawy są po to aby uzyskać uprawnienia hodowlane (co było stanem faktycznym zanim zaczęła się pandemia i wystaw po prostu nie było - dziś możemy wybrać wystawy lub przegląd). Można uznać, że wystawy są po to by zdobywać tytuły oraz championaty i absolutnie się zgadzam z tym twierdzeniem. Jednakże wystawy to coś więcej. Oczywiście zależy dużo od sędziego oraz tego czy danego dnia będzie robiony opis psa czy nie, ale wystawy to przede wszystkim zasięgnięcie opinii innego człowieka (z definicji osoby, która powinna się znać na psach) odnośnie naszego psa. Często wpatrzeni i "zakochani" w swoim psie na początku nie widzimy jego wad lub uznajemy je za nieistotne. Jeden sędzia zwróci uwagę na nos, inny na osadzenie uszu, a jeszcze inny na powiedzmy np. źle stawiane łapy. Pies w trakcie swojego rozwoju się zmienia (roczny będzie zupełnie inaczej wyglądał niż trzylatek). Warto takich opinii posłuchać i je zweryfikować. Kolejnym ważnym aspektem wystaw jest obejrzenie innych przedstawicieli naszej rasy. Chcąc hodować dobre psy trzeba wiedzieć jak wygląda nasza "konkurencja", bo możliwe, że użyjemy jej w naszej hodowli :-). Pokazując swoje psy umożliwiam obejrzenie ich przez kolegów po fachu - zareklamowanie np. reproduktora, ale również pokazanie ich osobom zwiedzającym i zainteresowanym zakupem szczenięcia. Niestety przeglądy hodowlane ograniczają znacznie obejrzenie populacji w rasie. Fajnym aspektem wystaw jest po prostu spotkanie towarzyskie z innymi hodowcami lub po prostu właścicielami psów i niekończące się rozmowy o naszych pupilach. A najfajniejsze jest oglądanie własnych "dzieci" podbijających ringi. Pokazanie psa na finałach służy także promocji rasy. Często wygrana na finałach, w porównaniu z innymi psami, wydaje się mało osiągalna, ale zawsze trzeba pamiętać, że ocena sędziego jest subiektywna i może się zdarzyć taki, któremu nasz pies się po prostu spodoba.

     Dla mnie przede wszystkim wystawy to nieustanne śledzenie tego jakie psy są używane w hodowli, jakie cechy przekazują swoim potomkom. Żadne zdjęcia nie są w stanie oddać tego co można zobaczyć "na żywo", a i żaden film nie pokaże rzeczywistego ruchu danego psa. Dlatego od czasu do czasu "odświeżamy" nasze futra i jedziemy na wystawę, nawet jeżeli nie ma już żadnego tytułu do zdobycia, którego już byśmy nie mieli. Bo o wartości hodowlanej danego psa nie znaczą tytuły i osiągnięcia wystawowe, tylko to, jakie potomstwo daje (zarówno eksterierowo jak i charakterowo - ale to już temat rzeka na osobny wpis).